Op het moment van stress komt adrenaline en noradrenaline vrij om het lichaam klaar te maken om direct te vechten of vluchten. Zo kun je alert reageren en nog net aan de kant springen voor de auto die op je af komt.
Cortisol daarentegen zorgt er voor dat je een langere tijd alert blijft en kunt omgaan met een bedreigende of stressvolle periode.
De productie van cortisol in het lichaam volgt 24-uurs ritme (circadiaan ritme), dat wil zeggen dat de productie niet op elk moment van de dag gelijk is. In de vroege ochtend komt er meer cortisol vrij. In de loop van de dag neemt de productie af.
Cortisol regelt veel in je lijf. Het heeft effect op de koolhydraathuishouding, de vetstofwisseling en de eiwitomzetting. Verder werkt cortisol ontstekingsremmend en onderdrukt het de afweer. Het zorgt tijdelijk voor een goed geheugen, onderdrukt het afweersysteem (daarom word je zelden ziek in drukke perioden...).
Maar als de stressvolle periode te lang duurt en je dus langdurig een te hoog cortisol gehalte hebt heeft dat negatieve effecten. Het kan leiden tot slecht slapen, vermoeidheid en uitputting, nerveus gevoel, angst en slapeloosheid, overgewicht, afbraak van spieren, krimp van de hersenen, depressie en veroudering.